Jammer genoeg is dit een behoorlijke misopvatting. Een hoogbegaafd persoon heeft ten eerste een IQ van 130 of hoger. Dit is minimaal 30 punten hoger dan het gemiddelde IQ van 100. Iemand met een IQ van lager dan 80 kan meestal niet meer in het gewone basisonderwijs meedraaien, omdat de achterstand ten opzichte van de meeste kinderen in de klas te groot is. Kinderen met een hoger IQ dan 80 en leerproblemen, zoals bijv. dyslexie, krijgen een rugzakje waarmee extra leerondersteuning kan worden ingekocht. Een hoogbegaafd kind zijn/haar IQ scheelt nog meer ten opzichte van het IQ van de meeste kinderen in de klas. Een hoogbegaafd kind is veel verder in zijn/haar ontwikkeling, maar moet veelal zijn/haar leerniveau ver naar beneden toe aanpassen om maar mee te kunnen draaien in het normale onderwijssysteem. Hierdoor gaat het kind zich vervelen en verliest telkens meer de motivatie om te leren en op te letten. Met als gevolg dat het hoogbegaafde kind een onderpresteerder, een dromer of een klier in de klas wordt. Als bij de leerkrachten wel bekend is dat het kind een hoog IQ heeft en/of makkelijk leert dan zeggen ze vaak “ze mogen wel wat sneller door de stof heen gaan” of bij een ‘luie’ leerling (die langzaam werkt door motivatiegebrek) “ze mogen wel wat minder opdrachten maken”. Kinderen die sneller door de stof heengaan, en soms klassen overslaan, krijgen nog steeds niet genoeg uitdaging. Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan verbreding en verdieping. Ze willen meer weten over bepaalde onderwerpen, meer de diepte in.  En ze willen vaak meer weten over andere onderwerpen die niet behandeld worden in het reguliere basisonderwijs, de breedte in. Kinderen die minder opdrachten hoeven te maken van leerkrachten, omdat ze het toch wel snappen, en daarnaast niet verbreding en verdieping krijgen worden dan nog ‘luier’ dan dat ze daarvoor waren. Met alle gevolgen van dien, vooral op het vervolgonderwijs wanneer ze huiswerk moeten maken en misschien wel les krijgen op een niveau wat beter aansluit bij hun mogelijkheden. Ze zijn niet gewend om zich ergens voor in te spannen, ze hebben het veel te gemakkelijk gehad op de basisschool. Het resultaat is dan vaak dat ze hun huiswerk niet maken, niet leren voor toetsen en uiteindelijk afdalen naar een lager niveau.

Uit onderzoek blijkt dat zo’n 30% van de hoogbegaafde kinderen een lager advies krijgt dan Havo. Dit is een behoorlijk hoog percentage van de hoogbegaafde kinderen die een veel te laag advies krijgen, omdat hun hoogbegaafdheid niet is onderkend. Hiervan valt ook weer een hoog percentage (hoger dan normaal) uit en verlaat het onderwijs zonder diploma. Ze hebben het dan vaak helemaal gehad met leren. Wat ook logisch is, want het gaat ze allemaal veel te langzaam en ze hebben veel te weinig uitdaging gehad van jongs af aan. Hoogbegaafde kinderen/adolescenten weten van zichzelf meestal wel dat ze goed kunnen leren, maar aan de andere kant zijn ze ook weer heel onzeker als hun hoogbegaafdheid niet is onderkend. Door het grote verschil in IQ met de gemiddelde mensen worden ze niet altijd even goed begrepen en daardoor soms zelfs voor dom aangezien. Wat weer invloed heeft op hun  zelfvertrouwen.